Δημήτρης Μητρόπουλος -14 Invenzioni on Poems by C.P. Cavafy for Voice and Piano τ

Περιγραφή

 Έργο της όψιμης συνθετικής περιόδου είναι και οι Ινβεντσιόνες (Επινοήσεις) για φωνή και πιάνο, σε ερωτική ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη, τις οποίες ο Μητρόπουλος συνέθεσε το διάστημα 1925-26. Πρόκειται για το πρώτο ατονικό έργο του συνθέτη και ταυτόχρονα για το πρώτο ελληνικό έργο μοντέρνας μουσικής. Ο τρόπος εκφοράς της μελωδίας (Sprechmelodie ή Sprechgesang = «ομιλούσα» ασματική τεχνική) παραπέμπει στο έργο Pierrot Lunaire του Schönberg. Πρωτοτυπία των καβαφικών τραγουδιών του Μητρόπουλου είναι πως η «ομιλούσα» φωνή ενσωματώνεται ταιριαστά στον πολυφωνικό τρόπο με τον οποίο αυτά έχουν δομηθεί, ενώ γίνεται χρήση μπαρόκ μορφολογικών τύπων. Αξιοσημείωτη είναι και η αντίθεση της αυστηρής, πολυφωνικής μουσικής των Invenzioni με το ερωτικό περιεχόμενο του ποιητικού κειμένου. Στην πρώτη του γραφή το καινοτόμο έργο εμπεριείχε δεκατέσσερα τραγούδια. Ο πρωτότυπος ιταλικός τίτλος όπως αναγράφεται στο χειρόγραφο ήταν «14 Invenzioni – απάνω σε τραγούδια του Κ.Π. Καβάφη» («Τα ηδονικά», όπως τα αποκαλούσε ο συνθέτης) και παραπέμπει στα ομώνυμα κομμάτια του J.S. Bach. Στη δεύτερη γραφή ο Μητρόπουλος επέλεξε δέκα τραγούδια, τα οποία οργάνωσε σε έναν κύκλο αποτελούμενο από τέσσερις ενότητες (Ι. Τέσσερις κανόνες [αρ. 1, 2, 3, 4], ΙΙ. Δύο πασακάλιες [αρ. 5, 6], ΙΙΙ. Πρελούδιο και Φούγκα σε τέσσερις φωνές [αρ. 7, 8], IV. Pedale – Coda (Finale), [αρ. 9, 10]) και τα εξέδωσε ως 10 Invenzioni. Τα αφιέρωσε στον Άλκη Θρύλο (φιλολογικό ψευδώνυμο της Ελένης Ουράνη). Δεν προσδιόρισε το είδος της φωνής, ωστόσο τα τραγούδια ταιριάζουν περισσότερο στη φωνητική έκταση μιας μεσόφωνου. Στην πρεμιέρα, η οποία έλαβε χώρα το 1927 στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου Αθηνών, το έργο ερμήνευσε η υψίφωνος Πόπη Σερτσίου με τον ίδιο τον Μητρόπουλο στο πιάνο. Αν και ο στενός κύκλος του συνθέτη σε κάποιες πρώτες ιδιωτικές ακροάσεις εκτίμησε τη σπουδαιότητα των Invenzioni, το απαίδευτο κοινό της πρεμιέρας –που δεν είχε το υπόβαθρο να αντιληφθεί πόσο μπροστά από την εποχή του υπήρξε ο Μητρόπουλος– δεν επιφύλαξε θερμή υποδοχή στο έργο. Το 1932 οι Ινβεντσιόνες παρουσιάστηκαν σε ιδιωτική εκδήλωση, παρουσία του Καβάφη, όπου ο συνθέτης όχι μόνο έπαιξε το μέρος του πιάνου αλλά και τραγούδησε ο ίδιος το μέρος της φωνής!